ЯК ПЕРШЫЯ ХРЫСЬЦІЯНЕ...

1верасьня беларускія дзеці пайшлі ўшколу, беларускае юнацтва – ваўнівэрсітэты. Паўсюль адбываюццафармальныя ўрачыстасьці і радасныясустрэчы сяброў. Гучаць прамовы і музыка.Але амаль на 100% сьвята застаеццанебеларускім і чужым для нашай культурыі цывілізацыі. Так было падчасрасейска-савецкай акупацыі, а пасьлякароткага (і плённага!) пэрыяду аднаўленьнябеларускай адукацыі ў роднай мове ў1991-1995 гадах акупанцкае “статус-кво”працягвае дзейнічаць і нават набываебольш таталітарныя рысы.

Абсалютнаябальшыня маладога пакаленьня нашаганарода навучаецца на чужой мове. Фармальныпрацэс навучаньня роднай беларускаймове (па колькасьці гадзін навучаньняі якасьці выкладаньня) зьяўляецца хутчэйпавярхоўным азнаямленьнем, а незасваеньнем. Амаль чвэрць стагоддзя,ва ўмовах дзяржаўнай незалежнасьціБеларусі (!) у нашай краіне працуенізкаякасная правінцыйная машынарусіфікацыі. У выніку на вачах падаеінтэлектуальны ўзровень навучэнцаў,адбываецца дэзарыентацыі і дэмаралізацыямоладзі, яшчэ адно пакаленьне беларусаўфармуецца ў палоне “русского міра”.

Многіябацькі разумеюць гэта і імкнуццавыратаваць, абараніць сваіх дзяцей адантыбеларускай чужынскай сістэмы, кабвыгадаваць паўнавартасных людзей,беларусаў, забясьпечыць ім веды ў роднаймове, даць пэрспэктыву разьвіцьця ісамарэалізацыі ў роднай традыцыі іцывілізацыі. Яны разумеюць усю разбуральнуюсілу і ўсю беспэрспэктыўнасьцьрусіфікацыі. Некаторым у выніку доўгайбарацьбы ўдаецца дамагчыся адкрыцьцякласаў у беларускай мове, якія існуюцьпасярод “русского міра” лакальнайшколы. Але, як правіла і асабліва ў апошнічас, барацьба групаў бацькоў заканчваеццанічым. Рэжымная бюракратыя акупацыйнайпалітыкі робіць усё, каб не дапусьціцьіснаваньня нават невялікіх цэнтраўбеларускай адукацыі.

Людзізадаюць пытаньні. Што рабіць? Езьдзіцьу беларускі клас праз увесь горад уперапоўненым грамадзкім транспарце?Выдаткоўваць на гэта па 2 гадзіны ўдзень? Працягваць хадзіць па бюракратычныхкабінэтах і спрабаваць дамагчысярашэньня? Ім цяпер ужо, як правіла, негрубяць, не абзываюцца. Ім расказваюцьпра “цяжкасьці і праблемы”, абяцаюць“разгледзець пытаньне”. Часьцей заўсё робіцца гэта на расейскай мове –беларусам дэманструюць, хто тут гаспадар.Групы зацікаўленых бацькоў усё ходзяцьі ходзяць, а ім усё абяцаюць і абяцаюць.Гэта можа працягвацца настолькі доўга,што і атэстат ужо трэба атрымліваць дышколу пакідаць.

Дарослымлюдзям жыцьцёвы досьвед павінен падказацьу гэтым выпадку, што абраны імі спосабвырашэньня праблемы ня дзейнічае.Антыбеларускі бюракратычны мур нерасхістаеш і не праб’еш. Сістэмепатрэбныя “русскоговоряшчіе” рабы, іяна ўпарта забясьпечвае гэтую патрэбу(“Москва приказала!”). Няўдача частавыклікае дэпрэсію, расчараваньне ісхільнасьць да капітуляцыі.

Мыпрапануем зірнуць на становішча зьіншага пункту гледжаньня. Сам фактутварэньня няхай сабе невялікай, алесалідарнай групы бацькоў-патрыётаўёсьць вялікай перамогай, калі ўлічвацьабыякавасьць і канфармізм значнайчасткі грамадзтва, а таксама важнымкрокам на абраным шляху. Калі гэтаягрупа вычарпала ўсе фармальныямагчымасьці, абхадзіла ўсе кабінэты інапісала ўсе заявы і пэтыцыі – а ў вынікурэжымнага дазволу няма, то трэбапераходзіць да нефамальных магчымасьцяў.А яны ёсьць, і ніводная зь іх не зьяўляеццапарушэньнем існуючага заканадаўстваабо двухсэнсоўным дзеяньнем.

Групыбацькоў павінны ўтвараць свае нядзельныяшколкі. Зьбірацца разам з дзецьмі накватэрах, праводзіць заняткі, інтэрактыўныягульні, віктарыны, сьвяты. Разам рабіцьэкскурсіі па роднай зямлі. Усё па-беларуску.І, зразумела, ў сям’і павінна жыцьбеларуская мова. Калі бацькам цяжкаадразу перайсьці на родную мову, тотрэба не саромецца вывучаць яе разам здзецьмі. І не бяда, што такія заняткі нябудуць мець рэгулярнага дыдактычнагахарактару, як у расейскай школе. Не бяда,што дзеці будуць засвойваць матэматыкуі фізіку з хіміяй на чужой мове. Не гэтыянавукі вызначаюць станаўленьненацыянальнага характару і асабістайкультуры чалавека. Трэба адваёвывацьтое, што магчыма ў існуючай сітуацыі, ане чакаць пакуль антыбеларуская сістэма зробіць саступку (яна яе ня зробіць папрыродзе сваёй).

Сустракаццаў гэтых “народных школках” на кватэрахможна і ўвечары працоўных дзён.Азнаямленьне дзяцей з гісторыяй,мастацтвам, музыкай Беларусі і іншыхнародаў у беларускай мове, арганізаванаешчырымі людзьмі, пакіне ў іхніх душахзначна больш глыбокі сьлед, чым чужаяшкола. Памяшканьні, дзе праводзяццазаняткі павінны быць упрыгожанынацыянальнай сымволікай, партрэтамівялікіх беларусаў – так ствараеццаатмасфэра гарманічнага беларускагажыцьця.

Безумоўна,беларускія патрыёты, адукаваныя творчыялюдзі акажуць дапамогу такім “народнымшколкам”: правядуць лекцыю, экскурсію,дапамогуць матар’яламі, парадай. Трэбатолькі распачаць справу. Калі вы няздолелі знайсьці аднадумцаў у блізкімнавакольлі, то стварайце такі асяродаку сябе ў кватэры, для сваіх дзяцей.Забясьпечце ім хаця б раз на тыдзеньсустрэчу з іншымі дзецьмі ў беларускімасяродку. Важна, каб беларускамоўныядзеці пастаянна кантактавалі паміжсабой у сваёй мове). Не здавайцеся, несаступайце!

Такрабілі іншыя народы, якія імкнулісязахаваць сваіх дзяцей, сваю будучынюва ўмовах чужынскай акупацыі. Найбольшяркія прыклады – гэта палякі і албанцы.Падчас нямецкай акупацыі ў Польшчыдзейнічала цэлая сетка падпольных школі ўнівэрсітэтаў у роднай мове. Кабсупраціўляцца малоху сэрбскагадамінаваньня ў Югаславіі, паняволеныяалбанцы стварылі ня толькі свае школыі ўнівэрсітэты, але і лакальнуюадміністрацыю, тэлебачаньне і радыё,СМІ, а калі спатрэбілася, то інацыянальна-вызвольную армію, якаяперамагла ворага.

Гэтаёсьць шлях першых хрысьціян, якія падчужой уладай, у варожым атачэньні,пасярод паганскага грамадзтва зьбіралісяў сваіх дамах і разам вучыліся Хрыстовайпраўдзе. Гэта ёсьць шлях стварэньнясапраўднай эліты нашага грамадзтва,якая ў блізкай будучыні прыме на сябеадказнасьць за нашу краіну пасьляканчатковага правалу ўсходняй імпэрыі.Бараніце сваіх дзяцей ад імпэрскагамалоха!

ВалерыБуйвал