ЛУБЯНКА ВЯРТАЕЦЦА Ў ЭЎРОПУ
24 кастрычніка французкая газэта “Le Figaro” апублікавала артыкул пад тытулам “Расейскія шпіёны зноў апаноўваюць Эўропу”. Вось гэты артыкул:
Пасьля прышэсьця ва ўладу Пуціна маскоўскія службы падвоілі сваю актыўнасьць.
Прыснулая пасьля падзеньня Савецкага саюза, расейская служба зьнешняй выведкі — СВР, якая прышла на зьмену 1-му агульнаму аддзелу КГБ, — падвоіла актыўнасьць пасьля прышэсьця ва ўладу Уладзіміра Пуціна, даўняга афіцэра КГБ. Расейскі шпіянаж у Эўропе нават дасягнуў, паводле некаторых экспэртаў, узроўню часоў халоднай вайны.
Расейскія службы асабліва актыўныя ў былых савецкіх рэспубліках. Перш за ўсё ў тых, якія імкнуцца ў НАТО і Эўразьвяз. “У Грузіі людзі КГБ разьмешчаны ў структурах бясьпекі. Ва Ўкраіне і ў Беларусі пранікненьне расейскіх службаў вельмі глыбокае: мясцовыя КГБ кантралююцца Масквой”, — тлумачыць адзін дыпламат, які працуе ў гэтым рэгіёне. У 2008 г. высокапастаўлены эстонскі служачы Гэрман Сім быў арыштаваны ў Таліне за шпіянах на карысьць Расеі.
Хуткі паварот Эўразьвязу і НАТО да даўніх краінаў Усходняй Эўропы даў расейцам выключную магчымасьць інфільтрацыі. Прыснулыя сеткі былі зноў уведзеныя ў дзеяньне. У Польшчы бюро СВР было разьмешчана непасрэдна насупраць Міністэрства Замежных Справаў. У Баўгарыі на фоне палітычнага крызісу ўрад рэабілітаваў даўніх высокапастаўленых дзеячаў сакрэтных службаў камуністычнай эпохі. У апошняй справаздачы чэшскія службы мяркуюць, што Расея мае ў іхнай краіне надзвычай актыўную шпіёнскую сетку.
Але гэтая рэактывацыя тычыцца таксама Заходняй Эўропы і Злучаных Штатаў. У Брусэлі, у сядзібе НАТО, Эўразьвязу і Эўрапейскай Агенцыі па абароне многія эўрапейскія служачыя з усходніх краінаў, такіх як Вугоршчына і Баўгарыя, апошнім часам былі дыскрэтна правераныя па пытаньню: ці яны працуюць на Расею, — паведаміў адзін эўрапейскі дыпламат. У 2010 г. Цэнтральная Дырэкцыя ўнутранай выведкі Францыі падняла трывогу з нагоды праекта пабудовы (праект адмянілі) рускага праваслаўнага сабора на бульвары Кэ Бранлі ў непасрэднай блізкасьці ад Елісейскага палаца. Тады адзін адказны супрацоўнік гэтай Дырэкцыі паведаміў “Le Figaro”, што актыўнасьць расейскіх службаў у Францыі такая ж інтэнсіўная, як і ў 1985 г. У чэрвені 2010 г. дзесяць расейскіх шпіёнаў інфільтраваліся ў атачэньне Абамы і былі арыштаваныя. Заходнія службы, якія апошнім часам засяродзілі свае намаганьні на Аль-Каідзе і барацьбе з тэрарызмам, застаюцца менш узброенымі, чым раней, у супрацьстаяньні гэтым таемным нападам.
Электранічнае падслухоўваньне
Падсьцёбнутыя рэзкім павелічэньнем выдаткаў на абарону, расейскія зьнешнія службы перш за ўсё цікавяцца ўзбраеньнем, касмічнай тэхналогіяй, авіяцыяй і атамнай тэхналогіяй. “Яны сапраўды захавалі майстэрства электранічнага падслухоўваньня”, — тлумачыць адзін спэцыяліст. Апошнім часам актыўнасьць выведкі была ўзмоцнена пасылкай расейскіх падлодак у Сяродземнае мора. СВР сочыць таксама за дзейнасьцю апазыцыянэраў і каўказцаў. Яны таксама выкарыстоўваюць у стратэгічных мэтах расейскія меншасьці ў былых савецкіх рэспубліках. СВР аднавіла таксама даўнюю сталінскую практыку “ліквідацыі ворагаў” рэжыму замяжой. Забойства былога агента КГБ Аляксандра Літвіненкі, атручанага палоніям у Лёндане ў 2006 г., ніколі не было раскрыта.
Экспэрты заўважылі таксама аднаўленьне ўплыву СВР у Азэрбайджане і Казахстане. Расейскія службы робяць таксама прарыў у Вьтнаме і Малайзіі. Калі ня ўлічваць былыя рэспублікі СССР, то цяпер яшчэ далёка не прыходзіцца чакаць у справе шпіянажа такога высокага рытму росту, як у савецкі пэрыяд. “Тады рэжым арганізоўваўся вакол КГБ. Цяпер гэта не так”, — параўноўвае спэцыяліст Інстытута Ifri Томас Гамар.
Ізабэль Лясэр
Пераклаў з французкай В. Буйвал
Асабліва цікава пачытаць канцоўку артыкула, дзе спэц па шпіянажу кажа: “Цяпер гэта не так”. А вакол чаго цяпер “арганізоўваецца” маскоўскі рэжым? Вакол Чырвонага Крыжа, а можа вакол Таварыства аховы жывёл? Вось такі ўзровень заходняга спэцдуманьня. Фантастычна!
Сяргей Камароўскі